Türkiye CoğrFYASI

Türkiye’nin Jeolojik Özellikleri

Birinci Zaman
- Türkiye Tetis denizinin altında
- Kaledoniyen ve Hersinyen orojenezi oldu
- Masif Araziler oldu bunlar şunlar;
  - Yıldız
  - Uludağ
  - Kazdağı
  - Sultan Dağı
  - Ilgaz Dağı
  - Bitlis Dağı
İkinci Zaman
- İlk volkanik faaliyetler
Üçüncü Zaman
- Alp orojenezi
- Fay zonları
- Akarsu ağı oluştu
Dördüncü Zaman
- Egeit karası çöktü
- Boğazlar oluştu
- Buzullaşma oldu
- İskenderun körfezi oldu
- Oligosen döneminde Alp Orojenezi en şiddetli dönemidir.

Türkiye’nin Yerşekilleri

Kıvrım dağları
- Kuzey Anadolu
  - Yıldız- Küre- Canik- Giresun- Rize dağları
  - Köroğlu- Ilgaz- Çamlıbel- Çimen- Mescit- Yalnızçam
- Toroslar
  - Batı Toroslar
    - Gölgeli- Akdağ- Bey- Katrancık- Söğüt- Akçalı- Sultan- Dedegöl- Erenler- Geyik
  - Orta Toroslar
    - Bolkoar- Aladağ- Tahtalı- Dibek- Binboğa
  - Doğu Toroslar
    - Tecer- Mercan- Bingöl
  - Güneydoğu Toroslar
    - Karadağ- Sat- Buzul(Cilo)- Sünbül- Samur- Körboğa- Nurhak- Malatya- Yaman
Kırık Dağlar
- Yunt- Bozdağ- Aydın- Madra- Menteşe- Kaz
Volkanik Dağlar
- Ağrı- Tendürek- Süphan- Nemrut- Karacadağ- Erciyes- Hasan- Melendiz- Karacadağ- Karadağ
Platoları
- Peneplen: Çatalca-Kocaeli, Menteşe, Uzunyayla, Kula, Denizli, Safranbolu
- Karstik: Taşeli ve Teke
- Lav: Erzurum- Kars, Ardahan, Bingöl, Karacadağ, Niğde, Kayseri, Nevşehir,
- Aşınım Platoları: Urfa, Viranşehir, Hilvan, Haymana, Cihanbeyli, Yukarı Sakarya

Denizler

Karadeniz: Kefren Adası ve Giresun Adası önemli
Ria Tipi: İstanbul, Çanakkale
Dalmaçya: Antalya, Kaş arası
Limanlı: B. Çekmece ve K. Çekmece
Kalanklı: Mersin Silifke arası

Akarsular

Karadeniz’e Dökülen
- Kızılırmak: En uzun, Delice- Devrez- Gökırak kolları. Hirfani ve Altınkaya barajları var.
- Yeşilırmak: Kelkit-Çekerek- Asıl Yeşilırmak kolları. Almus, Kılıçkaya, Hasan Uğurlu, Suat Uğurlu ve Ataköy barajları var.
- Sakarya: 3. uzun nehir. Porsuk ve Ankara çayı kolları. Hasan Polatkan ve Gökçekaya barajları var.
- Çoruh: Oltu ve Tortum kolları. Muratlı barajı önemli.
Akdeniz’e Dökülen
- Asi: Lübnan da doğar Amik ovasında dökülür.
- Ceyhan: Göksun, Hurma, Sarsop, Söğütlü Aksu kolları. Aslantaş ve Menzelet barajları var.
- Seyhan: Akdenize dökülen en uzun olanı. Zamantı, Gökdu, Çakıt, Gürgün kolları var. Seyhan barajı var.
- Göksu
- Aksu: Eğirdir gölü fazla suyunu döker.
Ege Denizine dökülen
- Meriç: Tunca, Arda, Ergene kolları var.
- Gediz: Yatağı değişti. Demirköprü barajı var.
- Küçük Menderes: Tarihi Efes limanını doldurdu.
- Büyük Menderes: Adıgüzel ve Kemer barajları var.
Marmara Denizine dökülen
- Susurluk
- Gönen
- Kocabaş
Basra Körfezine Dökülen
- Fırat: Murat, Tohma, Peri, Çaltı, Munzur, Karasu kolları var. Atatürk, Karakaya, Birecik, Karkamış, Keban barajları var.
- Dicle: Batman, Garzan, Botan, Habur, Büyük, Küçük Zap. Uzunluğu Fırat’tan kısa ama suyu çok.
Hazar’a dökülen
- Kura: Kars’ta doğar Gürcistan’a ordan da Azerbaycana geçer.
- Aras: Türkiye- Ermenistan sınırını oluşturur. Azerbeycana geçer.

Kapalı Havzalar

Hazar Denizi Kapalı Havza
- Aras ve Kura nehirleri oluşturur.
Orta Anadolu Kapalı Havzaları
- Konya
- Tuz Gölü
- Karamuk-Akşehir-Eber Gölleri
Göller Yöresi
- Burdur Gölü
- Acıgöl
- Salda- Yarışlı- Burak- Kestel
Van Gölü
- Karasu, Bendimahi, Deliçay, Zilan, Karmuç, Hoşap akarsuları var.

Göller

Tuzlu Göller
- Tuz
- Yay
- Tuzla
- Van
- Acıgöl
- Burdur
Tatlısu Göller
- Beyşehir
- Eğirdir
- Ulubat
- Kuşgölü
- Terkos
Yarım Sodalı
- İznik
- Gazlı
- Kabalı
Orta Derece Sodalı Göl
- Sarıkum
- Mogan
- Eber

Oluşumlarına göre Göller

Tektonik Göller
- Hazar Gölü
- Manyas
- Ulubat
- İznik
- Sabanca
- Beyşehir
- Eğirdir
- Burdur
- Tuz
- Seyfe
- Eber
- Akşehir
Volkanik
- Nemrut kaldera gölü
- Acıgöl
- Meke Gölü
Karstik
- Salda
- Kestel
- Avlan
- Suğla
- Hafik
- Obruk
Buzul
- Karagöl- Elmalı- Kilimli (Uludağ)
Set
- Alüvyal: Eymir- Mogan- Köyceğiz
- Heyelan: Tortum- Abant- Sera- Yedigöller
- Volkanik: Van- Nazik- Erçek- Çıldır
- Kıyı: Küçükçekmece- Büyükçekmece- Durusu

Mağaralar

Neolitik Dönem
- Hacılar- Burdur
- Çatalhöyük- Konya
- Çayönü- Diyarbakır
- Aşıklıhöyük- Aksaray
- Can Hasan- Karaman
- Kuruçay- Burdur
Kalkolitik
- Yümüktepe- Mersin
- Fikirtepe- İstanbul
- Büyükgüllücek- Çorum
- İkiztepe- Samsun
Tunç ve Demir
- Beycesultan- Denizli
- Gözlükule- Mersin
- Alişar- Yozgat
- Alacahöyük- Çorum
- Truva- Çanakkale

Ekonomi

1923 İzmir İktisat Kongresi
1923-1929
- Teşviki Sanayi Kanunu
- Tarıma dayalı
1930-1950
- Merkez bankası kuruldu
- 1933 Birinci Sanayi kalkınma planı hazırlandı
- Kayseri Ereğli dokuma fabrikası
- İzmit’te kağıt fabrikası. İStanbul Şişe cam sanayisi
- Bursa Merinos
- Maden Teknik Arama Enstütüsü 1935
- Etibank kuruldu.
1950-1960
- İkinci liberal dönemi
- Dış ticaret açığı vermeye başladı
- Yabancı sermaye teşvik kanunu
1960-1980
- Devlet Planlama teşkilatı
- 5 yıllık kalkınma planı
- Boğaziçi köprüsü açıldı
1980
- 24 Ocak kararları İhracata dayalı ekonomi
- Döviz serbest bırakıldı.
- 2014-2018 10. Kalkınma planı uygulandı

Tarım

Tahıllar
- Buğday: Konya- Ankara- Diyarbakır- Urfa- Adana
- Arpa: Konya- Ankara- Afyonkarahisar- Kayseri- Aksaray
- Mısır: Konya- Adana- Mardin- Osmaniye- Karaman
- Çeltik: Edirne- Samsun- Balıkesir- Çanakkale- Çorum
Sanayi Bitkileri
- Pamuk: Urfa- Aydın- Hatay- Diyarbakır- Adana
- Şekerpancarı: Konya- Yozgat- Aksaray- Kayseri- Eskişehir
- Tütün: Manisa- Denizli- Adıyaman- Uşak- Samsun
Baklagiller
- Nohut: Kırşehir- Ankara- Yozgat- Konya- Kırıkkale
- Mercimek:
  - Kırmızı: Diyarbakır- Urfa- Mardin- Batman- Antep
  - Yeşil: Yozgat- Konya- Çorum- Kırşehir- Ankara
Yağlı Tohumlar
- Zeytin: Manisa- Aydın- Bursa- Balıkesir- İzmir
- Ayçiçeği: Tekirdağ- Konya- Edirne- Adana Kırıkkale
- Soya: Adana Mersin- Samsun
Yumrulu Bitkiler
- Patates: Niğde- Konya- Afyon- İzmir- Kayseri
Meyveler
- Fındık: Ordu- Samsun- Giresun- Sakarya- Düzce
- Turunçgil:
  - Portakal: Antalya- Adana
  - Mandalina: Hatay- Adana
  - Limon: Mersin- Adana
- Üzüm: Manisa- Denizli- Mersin- İzmir- Mardin
- İncir: Aydın- İzmir- Bursa
- Kayısı: Malatya- Mersin- Elazığ- Iğdır- Maraş
- Muz: Mersin- Antalya- Hatay
- Şeftali: Mersin- Çanakkale- Bursa
- Elma: Isparta- Karaman- Niğde- Antalya- Kayseri
- Ceviz: Maraş- Antalya- Denizli
- Kivi: Yalova- Ordu- Rize- Samsun

Hayvancılık

Koyun
- Yerli Koyun
  - Van- Urfa- Konya- Diyarbakır- Ağrı
- Merinos
  - Ankara- Eskişehir- Balıkesir- Konya- Bursa
Keçi
- Kıl Keçisi
  - Mersin- Antalya- Şırnak- Siirt- Mardin
- Tiftik Keçisi
  - Ankara- Siirt- Eskişehir- Kastamonu- Mardin
Büyükbaş
- Sığır (Kültür)
  - Konya- İzmir- Balıkesir
- Sığır (Melez)
  - Erzurum- Diyarbakır- Kars
- Sığır (Yerli)
  - Diyarbakır- Ağrı- Muş
- Sığır (Toplam)
  - Konya- Erzurum- İzmir- Diyarbakır
- Manda
  - Samsun- Diyarbakır- İstanbul
- Deve
  - Aydın- Çanakkale- İzmir- Muğla- Antalya
- At
  - Kars- Urfa- Erzurum- Aydın- İzmir
- Eşek
  - Konya- Aydın- Mardin- Erzurum- Tokat
Kümes Hayvancılığı
- Et için
  - Manisa- Balıkesir- Sakarya- Bolu
- Yumurta için
  - Afyon- Konya- Manisa- Balıkesir- Bursa
Arıcılık
- Ordu- Muğla- Adana- Aydın- Sivas- Balıkesir
İpek Böcekçiliği
- Bursa- Balıkesir- Bilecik- İzmir- Muğla- Antalya- Hatay- Diyarbakır
Su Ürünleri
- Hamsi- Çaça- Palamut- Sardalya
- İnci Kefali- Gümişi- Gümüş Balığı
- Elazığ ve Muğla da Alabalık çok yetiştirilir.

Ormanlar

Meşe- Kızılçam- Karaçam en çok ağaçlar.
Antalya en fazla ormanlık alanı bulunur.
Karabük oran olarak en fazla.

Madenler

Demir
- Çıkarım Alanları
  - Sivas- Divriğ ve Kangal
  - Malatya- Hekimhan ve Hasan Çelebi
  - Adana
  - Kayseri
  - Maraş
  - Hatay
  - Sakarya
  - Balıkesir- Eymir
- Fabrikalar
  - Ereğli
  - Karabük
  - İskenderun
Kromit
- Çıkarım Alanları
  - Sivas- Erzincan
  - Fethiye Köyceğiz
  - Mersin- Adana- Kayseri
  - Bursa- Kütahya- Eskişehir
  - İskenderun- Gaziantep
- Fabrikalar
  - Antalya- Elazığ
Bakır
- Çıkarım Alanları
  - Elazığ- Maden
  - Artvin- Murgul
  - Rize- Çayeli
  - Çanakkale
  - Kastamonu- Küre
  - Giresun- Espiye, Tirebolu
- Fabrikalar
  - Elazığ- Maden
  - Artvin- Murgul
  - Kastamonu- Küre
  - Samsun
Boksit
- Çıkarım Alanları
  - Konya- Seydişehir ve Alaşehir
  - Isparta- Şarkikarağaç
  - Antalya- Akseki- Gündoğmuş
  - Zonguldak- Kokaksu
  - Hatay
- Fabrikalar
  - Seydişehir- Konya
Altın
- İzmir-Bergama- Seferihisar
- Uşak- Eşme
- Balıkesir- Havran
- Eskişehir- Sivrihisar
- Gümüşhane- Mescitli
- Çanakkale- Kirazlı
- Artvin- Güzeltepe
Uranyum ve Toryum
- Uranyum: Aydın- Çanakkale- Giresun- Manisa- Uşak
- Toryum: Eskişehir- Yozgat
Bor
- Balıkesir- Kütahya- Eskişehir- Bursa
Tuz
- Çamaltı Tuzlası
- Tuz Gölü- Tavşan Tuzlası- Kaldırım Tuzlası
- Kaya Tuzu ise Çankırı- Kırşehir- Yozgat- Erzurum- Iğdır- Ağrı
Fosfat
- Çıkarma alanları
  - Mardin- Mazıdağı
  - Diyarbakır
  - Bitlis
  - Adıyaman
  - Kilis
  - Çanakkale
  - Edirne
- Fabrikalar
  - Mardin- Mazıdağı
Perlit
- İnci taşı, volkan camı olarakta bilinir
- Balıkesir- Erzurum- İzmir- Nevşehir- Kars
Mermer
- Balıkesir- Bilecik- Çanakkale- Bursa- Muğla- Denizli- Afyon- Kırşehir- Elazığ- Diyarbakır
Barıt
- Sondaj için kullanılır
- Çıkarım Yerleri
  - Alanya- Gazi Paşa (Antalya)
  - Elbistan Maraş
  - Çanakkale
  - Eskişehir
- İşlendiği Yer
  - Antalya
  - İzmir
  - İzmit
  - Eskişehir
  - Elazığ
FeldSpat
- Aydın- Manisa- Yozgat- Artvin- Ardahan
Asbest
- Bursa- Eskişehir- Hatay- Sivas- Erzincan- Amasya
Kurşun ve Çinko
- Orta Toroslar
- Amasya
- Rize- Çayeli
- Siirt
- Çanakkale
- Gümüşhane
Manganez
- Denizli- Tavas
Zımpara Taşı
- Muğla- Aydın- İzmir
Cıva
- Ödemiş Karaburun İzmir
- Sarayönü Konya
- Niğde
Lüle Taşı
- Eskişehir
Oltu Taşı
- Erzurum
Trona
- Soda yapımında
- Ankara Beypazarı
- Dünya da ikinciyiz
Volfram
- Bursa- Uludağ
- Kırklareli
- Kırıkkale
- Elazığ
- Niğde

Enerji

Taş Kömürü
- Ereğli- Kastamonu arası
- Antalya ve Diyarbakır da çok az vardır.
- Çıkan kömürün bir kısmı
  - Ereğli ve Karabük demir çelik sanayisinde kullanılır
  - Çatalağzı Termik Santralinde elektrik üretmek için kullanılır.
Linyit
- Çıkarım Yerleri
  - Maraş Elbistan
  - Soma
  - Tunçbilek- Seyitömer- Tavşanlı— Kütahya
  - Çan- Çanakkale
  - Yatağan- Muğla
  - Çeltek- Amasya
  - Ankara- Çorum- Erzurum
- Santraller
  - Manisa
  - Kütahya
  - Muğla
  - Maraş
  - Ankara
  - Bursa
Petrol
- Çıkan yer
  - Batman- Raman Dağı
  - Adıyaman- Siirt
  - Trakya da Hamitabat
- Rafineler
  - Batman
  - İzmir- Aliağa
  - İzmit- Tüpraş
  - Kırıkkale- Orta Anadolu
  - Star Rafineri- SOCAR- İzmir Aliağa
Doğalgaz
- Kırklareli- Hamitabat
- Çamurlu Mardin
- Santraller
  - Kırklareli- Hamitabat
  - Ambarlı İstanbul
  - Ovaakça- Bursa
Nükleer
- Mersin- Akkuyu
Hidrolik Enerji
- Atatürk- Karakaya- Keban- İlsu- Altınkaya- Birecik- Deriner
Jeotermal
- Denizli- Kızıldere- Sarayköy
- Aydın- Salavatlı- Hıdırbeyli- Germencik
- Çanakkale- Tuzla
Biyokütle
- Eskişehir- Antalya- İstanbul- Samsun- Mersin

Sanayi

Şeker Sanayisi
- İlk Şeker Fabrikası Uşak
- İlk türk şekeri fabrikası Alpullu Kırklareli Fabrikası
- Eskişehir
- Tokat Turhal Fabrikası
Süt Ürünleri
- Trabzon
- Edirne- Tekirdağ (beyaz peynir)
- Erizncan
- Kars- Ağrı- Erzurum
Konserve
- Bursa- Balıkesir
Bitkisel Yağ
- Ayçiçeği- Edirne- Tekirdağ
- Zeytinyağı- Erdemit- Ayvalık- Gemlik
- Mısıryağı- Adana
- Adana- İzmir ve İstanbul Margarin üretir.
- Soya Fasulyesi Yağı: Ordu
Tütün ve Alkol
- İzmir Sigara ilk
- Bitlis
- İstanbul Bomonti
- İzmir Halkapınar bira
- Modern şarap İstanbul Paşabahçe
- Tekirdağ Şarap Fabrikası
Maden
- Karabük fabrikası demiri Divriğ’den, kömürü Zonguldak’tan alır
- Ereğli daha sonra açıldı, İskenderun ve İzmir’de de vardır.
- Antalya- Ferrokrom
- Kırıkkale- Askeri amaçla silah üretir. Sivas Çelik fabrikasıda önemli
- Bakır- Elazığ(Maden)- Murgul(Göktaş)- Samsun
- Alüminyum- Konya- Kayseri
Makina Sanayi
- İstanbul Tuzla
- Eskişehir
- Bursa- İzmir- Kocaeli- Sakarya-
- Konya traktör
- Lokomatif- Adapazarı- Eskişehir- Sivas
- Gemi Yapımı İstanbul İzmit
Kimya Sanayi
- Lastik fabrikaları
  - İzmit- Adapazarı- Kırşehir
- Yapay Gübre
  - Bandırma- Aliağa- Kocaeli- İskenderun- Ceyhan- Mersin- Kütahya- Bursa- Samsun- Elazığ
- İlaç
  - İstanbul- Kocaeli- Tekirdağ
- Sabun
  - İstanbul- İzmir- İzmit- Balıkesir- Antep
Taşa Toprağa Dayalı
- Cam sanayisi: Beykoz- Kırklareli- Tekirdağ- Mersin- Sinop- Eskişehir
- Tuğla: Eskişehir- Kütahya- Afyon- Uşak- Tokat- Manisa- İzmir
- Seramik: Çanakkale- Bilecik- Kütahya- İstanbul- İzmir- Eskişehir
Orman
- Kereste: Batı Karadeniz
- Mobilya: İstanbul- İzmir- Ankara- Kayseri- Bursa
- Kağıt: İzmit- Zonguldak- Giresun- Muğla- Afyon- Balıkesir- Kastamonu- Mersin

Ticaret

1930-1945 arasında bütçe fazla vermiştir.
İhracat
- Almanya
- B. Krallık
- ABD
- Irak
- İtalya- Fransa-
İtalat
- Çin
- Almanya
- Rusya
- ABD
İhracatta önde gelen iller
- İstanbul
- İzmir
- Bursa
- Antep
- Ankara
İthalatta önde gelen iller
- İstanbul
- Ankara
- Kocaeli
- İzmir
- Bursa

Geçitler

Akdeniz
- Belet: İskenderun- Çukurova
- Bahçe(Nurdağı): Çukurova- Maraş ve Antep bağlar
- Gülek: Mersin- Adana
- Sertavul: Mersin- Karaman
- Teke: Konya- Antalya
- Avlanbeli: Antalya- Burdur
Karadeniz
- Cankurtaran: Hopa- Borçka
- Ovit
- Zigana: Trabzon- Gümüşhane
- Kop: Erzurum- Bayburt
- Ecevit: Kastamonu- Kastamonu İnebol
- Ilgaz: Kastamonu- Çankırı

Kruvaziyer

Kuşadası
Çeşme
Marmaris
Alanya
İstanbul

Boru Hatları

Petrol
- Irak Türkiye: Yumurtalık olarakta bilinir. Petrol boru hattıdır.
- Bakü–Tiflis–Ceyhan: Petrol boru hattıdır.
Doğalgaz
- Batı Hattı: Trakta Hamittabat Trakya Kombine Santralinde elektrik üretilir. Ankara’ya ulaşır. Doğagazdır.
- Mavi Akım: Samsun üzerinden Ankara’ya ulaşır.
- Doğu Hattı: İran doğalgazını Doğubeyazitten başlayıp Ankara’ya ulaştırır. Kayseri- Konya’dan Seydişehir’e uzanır.
- Bakü–Tiflis–Erzurum: Azerbaycan Şah Denizden ülkemize gelir.
- Türkiye–Yunanistan Enterkonneksiyonu: Hazar- Rus- Orta Doğu- Güney Akdeniz gazlarını Yunan’a ordan da İtalya’ya ulaştırır.
- TANAP: Şahdeniz’den Yunanistan’a ulaştıran hattır.
- Türk Akımı: Rus gazını Avrupa’ya ulaştırmak için yapılıd. Rusya-Türkiye-Avrupa hat olarakta bilinir.
- Trans Adriyatik Hattı (TAP): Şah deniz gazını avrupaya ulaştırır. Selanik’te temeli atıldı.
- Türkiye– Bulgaristan (ITB): Avrupa Komisyonu tarafından ortak menfaatler listesindedir. Çift yönlü akışa sahiptir.

Turizm

Kış Turizm
- Isparta- Davraz
- Ardahan- Bayburt- Gümüşhane- Erzincan- Denizli- Samsun faaldir.
Mağara Turizmi
- Pınargözü Mağarası- Isparta En uzun mağaradır.
- En derin mağara ise Peynirlikönü Mersin mağarasıdır.
Kongre Turizmi
- Uluslararası kongrelerin çoğu İstanbul da
- Ulusal kongreler ise Antalya da yapılır.
Golf Turizmi
- Antalya- Muğla ve İstanbul başta gelir.
Deniz Turizmi
Kruvaziyer
Yat Turizmi
İnanç Turizmi
- İzmir- Antalya- İstanbul- Nevşehir(Peribacaları)
- Önemli Merkezler
  - Pierre Anıt- Hatay
  - Paul Anıt- Mersin
  - Meryem Ana- İzmir
  - Nicola- Antalya
  - Sard Sinogogu- Manisa
  - Akhisar Kilisesi- Manisa
  - Pisidia Antik- Isparta
  - Ortodoks- Nevşehir
  - Laodikya- Denizli
Macera Turizmi
Hava Sporları
Akarsu Turizmi
- Ülkemizde ki rafting yapılan akarsular
  - Çoruh- Köprüçay- Manavgat- Dim- Göksu- Zamatı- Fırat(bir kısmı).

Önemli Turistlik Yerler

Ahlat Kümbetleri- Bitlis
İshak Paşa- Ağrı
Aphrodisas- Aydın
Perge- Antalya
Sagalassos- Burdur
Göbeklitepe- Urfa
Aizonoi- Kütahya
Gordion- Ankara
Zeugma- Antep
Sardes- Manisa
Arslantepe- Malatya
Kültepe- Kayseri
Ahi Evran- Kırşehir
Nemrut heykelleri- Adıyaman
İnce Minareli Camii- Konya
Hierapolis Antik Kenti- Denizli
Çatalhöyük- Çorum
Safranbolu- Karabük
Hattuşa- Hitit- Çorum
Xanthos- Muğla
Gökmedrese- Sivas
Aspendos- Antalya
Hasankeyf- Batman
Olimpos- Antalya
Patara- Antalya
Termessos- Antalya
Zeugma Mozaik- Antep

UNESCO Dünya Mirası

Divriğ Ulu Cami
İstanbul tarihi alan
Kapodakya Göreme
Hattuşa- Hitit
Nemrut
Hierra Polis- Pamukkale
Xanthos- Antalya- Muğla
Safranbolu
Truva
Selimiye
Çatalhöyük
Cumalıkız
Bergama
Diyarbakır Kalesi
Efes
Ani Harabaleri – Kars
Aphrodisias- Aydın
Göbekli Tepe
Arslantepe Höyüğü- Malatya

Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi

Meddahlık
Meslevi
Aşıklık
Karagöz
Nevruz
Sıra Geceleri
Aleviler
Kırkpınar Güreşleri
Keşkeği
Mesir Macunu
Türk Kahvesi
Ebru
Lavaş Ekmeği
Çini Sanatı
Hıdellezi
Dede Korkut
Türk okçuluğu
Minyatür
Toguz Kargool Mangala
Islık Dili ( Acil korunması gerekiyor)

Türkiye de ilk ve tek biyosfer koruma alanımız Artvin Borçka Camilli Biyosfer Rezervidir.

Milli Parklar

İlk ilan edilen Yozgat Çamlığı Milli Parkıdır.
En çok
- Antalya
- Erzurum
- Ankara
- Artvin
- Kastamonu
En son Abant Gölü Milli Parkı İlan edildi.

Ramsar Alanları

Göksu Deltası
Burdur Gölü
Seyfe Gölü
Manyas Gölü
Sultan Sazlığı
Kızılırmak Deltası
Akyatan Lagünü- Adana
Uluabat Gölü
Gediz Deltası
Meke Gölü
Yumurtalık Lagünü
Kızören Obruğu
Kuyucuk Gölü
Nemrut Kaldera Gölü

Sıcak Noktalar

İnsanlar tarafından yok edilmesi muhtemel olan biyosfer zenginliği fazla olan yerlerdir.
Liste şunlar
- Küre Dağları
- Amanos Dağları
- Yenice Ormanları
- Fıırtına Vadisi
- Karçal Dağları
- İstanbul Ormanları
- İbradi Akseki Ormanları
- Datça ve Bozburun Yarım adası
- Fethiye Babadağ

Sakin Şehirler

İzmir Seferihisar ilk sakin şehirdir.
Şavşat
Uzundere-ERzurum
Ahlat- Bitlis
Perşembe- Ordu
Arapgir- Malatya
Gerze- Sinop
Mudurnu- Bolu
Güdül- Ankara
Göynük- Bolu
Taraklı- Sakarya
İznik- Bursa
Vize- Kırklareli
Gökçeada- Çanakkale
Foça- İzmir
Yenipazar- Aydın
Akyaka- Muğla
Köyceğiz- Muğla
Eğirdir- Isparta
Yalvaç- Isparta
Halfeti- Urfa