Turist kavramı çokça tartışılmıştır. Bu tartışmaları sonlandırmak ve bir noktada anlaşabilmek için BM 1937 yılında turistin tanımını yapmıştır. BM’ye göre kendi ikamet ettiği bölgeden en az 24 saat geçiren kişilere turist demiştir.
Dünya Turizm Örgütü ise en az 24 saat en fazla 1 yıl kalan kişilere turist demiştir. 24 saatin altında kalanlara ise ziyaretçi kavramını getirdi. Örgüte göre
- Uluslararası Turizm: Bir ülkeye gelen yabancı turistleri ve o ülkeden başka ülkeye giden turistleri kapsar.
- İç Turizm: Ülke içindeki turizmi ifade eder.
- Ülke İçi Turizm: Hem kendi vatandaşları hem de yabancı vatandaşların yaptıkları turizmi kapsar.
- Ulusal Turizm: Ülke içindeki kendi vatandaşlarının yaptıkları turizm ile yine kendi vatandaşların başka ülkeye yaptıkları turizimi kapsar.
BM İstatistik Kurumu yeni bir adım atmıştır. Turistler artık ziyaretçi olarak anılacaktır. 24 saatten az kalanlar bundan böyle günübirlikçi olarak anılır. İç Ziyaretçi ve Dış ziyaretçi gibi kavramlar getirilmiştir.
İnsanlar turizm yapma istekleri temelde iki faktördedir.
- Kaçma Arzusu yani bulundukları bölgedeki itici faktördür.
- Başarma Arzusu başka bölgelerdeki çekici faktördür
Gray Seyahat Güdüleri
- Wanderlust: Yeni ve farklı şeyleri görme isteği
- Sunlust: Kendi ortamından daha güzel bölgeye gitme isteği.
İnsanları Seyahata Götüren Temel Güdüler
Fiziksel Güdüler
- Beden Zihin Tazeleme
- Sağlık
- Spor
- Zevk- Eğlenme- Heyecan- Alışveriş
Kültürel Güdüler
- Halkalra duyulan merak
- Sanat, müzik, mimari
- Festival, olimpiyat oyunları vs
Kişisel Güdüler
- Akraba, arkadaş ziyareti
- Yeni insanlarla tanışma isteği
- Farrklı deneyimler
- Çevreden kaçma isteği
- Yolcculuktan zevk alma
- dinsel nedenler
- sırf yolculuk etme isteği
Prestij ve Statü Güdüleri
- Eğitim
- Hobileri sürdürmek
- İş meslek
- Konferans
- Ego tatmin etme
- Moda olması başkalarını kıskandırma
Turizmin temelde 3 unsuru vardır bunlar “Çekicilik– Erişim– Konaklama” Çekicilik dediğimiz turistin bir bölgeye gitmesindeki neden yani o bölgenin çekici olması. Erişim ise o bölgeye giderken ki güzergaahı, Konaklama ise turistin gittiği bölgede kalabilmesini sağlayan sistemdir.
Dünyanın 7 Harikası
- Everst Dağı ( Çin-Nepal)
- Büyük Kanyon (ABD)
- Parıcutın Volkan Dağı ( Mexico City)
- Ocak Nehri (Rio de Janerio)
- Büyük Set Resifi (Avustralya)
- Victoria Şelalesi (Zambiya)
- Kuzey Işıkları
Turizmin Korunması ve Geliştirilmesi
UNESCO 1972 yılında World Heritage Convention kurmuştur. Bu kuruma göre dünya mirası sit alanları koruma saklama ve belirleme görevi vardır.
Uluslararası Ulusal Parklar
BM Ulusal Parklar Listesinde olabilmek için bir bölgedeki parkın tüm insan faaliyetlerinden koruma altında olması gerekir. Bu parklarda birçok işletme yasaklanmıştır. Ancak Turizmin temel işleyişi sürdürmek için temel konulara izin verilir.
İlk Ulusal Park Yelowstone Milli parkıdır. Dünyadaki ikinci ulusal park Avustralya Royal National Park olmuştur. Avrupa da ise Almanya’daki Lüneburger Heide ulusal parkıdır. Diğer bazı ulusal parklar
- Mount McKinley– Alaska
- Hawai Volkanları
- Everglades- Florida
- Serengeti- Tanzanya
- Selous – Tanzanya (Afrika’daki en büyük)
Tarihsel Kaynakların Turizmde Kullanılması
Tarihsel kaynaklar eski devirlerden kalmış bina, anıt gibi fiziksel yapıları kapsar. Ancak Miras Turizmi ise ülkenin sahip olduğu doğal güzellikler, kültür, sanat gibi unsurları da kapsar.
- Etnik Turizm: Bir turist bambaşka bir kültürü deneyimlemek için yaptığı turizmdir. Örneğin Afrika kabilesini ziyaret etmek sayılabilir.
- İnsan Yapısı Kaynaklar: Bu kaynaklar insanların oluşturdukları eğlence alanlarıdır. Yatırımlar büyük miktarlıdır. Genelde büyük kitlelerin olduğu bölgede inşa edilir ya da iklimin uygun olduğu bölgelerde yapılır.
- Tema Park: Bu tür bölgeler tamamen batı kültürü etkisinde gelişti. Genelde açık alanla kurulur. İlk olarak ABD de kuruldu daha sonra kıta Avrupasında ve diğer bölgerde yayıldı.
Turizmin Gelişmesi
Sanayi öncesinde insanların boş zamanları yoktu bu yüzden çok az miktarda insanın boş zamanları olurdu. İlk başlarda İngiltere’deki genç aristokratlar eğitim amacıyla seyahatlere çıkardı bunlara Grand Tour denirdi. Bu seyahatlerle ilk oteller ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu gezilerde yapılan antika alımları gibi eşyalar hatıra eşya biriktirme alışkanlığını da kazandırmıştır.
Başlıca Turizm Türleri
- Alternatif Turizm: Bu türdeki turizm kitlesel olarak yapılan turizme karşı çıkmıştır. Daha sakin yerel kaynakların kullanıldığı turizmdir. Butler herifine göre turizm bölgelerindeki kazançları düşürmeden ancak verilen zararı düşüren turizm türü olarak belirtmiştir.
- Uygun Turizm: Bu turizm türünde ki temel nokta şudur. Normalde turistlere uygun yerler kurulur fakat bu türde yöre insanının davranışları korunur. Bölgeye gelen turist yöre insanına uyar.
- Etik Turizm: Doğru ya da yanlış değil ahlaki kurallara uyulması gerektiğini savunur.
- Yeşil Turizm: Bu türde çevreyi koruma ve yöre insanı korumaya yönelik gelişti. İlk başta İngiltere de ortaya çıktı.
- Sorumlu Turizm: Bu türde turistin çevreyi koruması, geliştirmesi gibi şeylerden bahseder.
- Sürdürülebilir Turizm: Gelecek nesillerinde kullanmasına olanak veren turizmdir. Taşma Kapasitesi ise bölgenin taşıyabileceği maksimum turist sayısıdır. Ekolojik Taşıma Kapasitesi ise doğal bölgenin etkilenmesi söz konusudur.
Turizm Çeşitleri
Kıyılar ve Turizm Tiperi
- Deniz Turizmi: Rivierası denir bu tanım İtalyanca kıyı anlamına gelmektedir.
- Yat Turizmi: En çok yat bölgeleri: Akdeniz- Florida- Pasifik Adaları- Karayip Adaları ve Puket Lagonları.
- Kruvaziyer: Avrupa’dan Amerika’ya gidilen zamanda başlamıştır. En başta Karayipler– Alaska– Akdeniz ve Güneydoğu Asya gelir.
Diğerleri
- Kış Turizmi: Alpler önemlidir. Avusturya- İtalya- Fransa- İsviçre- Almanya- Norveç- İsveç başı çeker.
- Kongre Turizmi: Ülkelere göre kongreler: ABD- Almanya- Fransa- İspanya- İngiltere. Şehirlere göre ise: Paris- Lizbon- Berlin- Barselona gelir.
- İnanç Turizmi:
- Hüzün Turizmi: Teknolojik, doğal felaketlerden sonra yapılan turizmlerdir. 99 Depremi anıt bölgesi, Çanakkale Savaşındaki anıt bölgesi bunlara örnektir.
- Macera Turizmi: Paraşüt, atlama, dağ, bisiklet vs. buna örnektir.
- Gastronomi:
- Diaspora Turizmi: Ana vatanlarından göç etmiş olanların ziyaretleridir. Ortodoksların Ayasofya ve Sümela Manastırını ziyaret etmesidir.
- Agro Turizmi: Kırsal turizmin alt bölümüdür. Tarım ile uğraşan çiftçilere yapılan turizmdir.
- TaTuTa Çiftlikleri: Ekolojik üretim konusunda bilgisi olanların gelip çalıştığı karşılığında konaklama ve ürün aldığı turizmdir. Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği tarafından 2004‘te hayata geçmiştir.
- Helal Turizm:
- Botanik Turizm: Farklı bitki türlerin bulunduğu alanlara yapılan turizmdir.
- Glamping Turizm: Kamp turizmine benzer tek farkı daha lüks olmasıdır. Çadırlarda şömine tuvalet gibi şeyler bulunur.
- Termal Turizm:
- Medikal Turizm:
- Kuş Gözlemciliği(Ornnitoturizm): Kuşları gözlemleme fotoğraf çekme gelir. ABD- Kosto Riko- İngiltere- Türkiye başta gelmekte.
- Yayla Turizmi:
- Golf Turizmi: En ünlü sahalar: Shadow Creek-Las Vegas , Pinehurts , Old Heaad-İrlanda , Royal Melbourne– Avustralya , Cape Kidnappers– Yeni Zelanda
- Akarsu Turizmi: Ülkemizdeki bölgeler: Çoruh- Köprüçay- Manavgat- Dim- Feke- Göksu- Zamatı- Fırat nehri.
Aşırı Turizmi
- Volkan Turizmi: Japonya da meşhurdur. Aso Volkanı- Fuji– İtalya da Vezüv Volkanı- Sicilya da Etna
- Arkeoloji Turizmi:
- Alpinizm: Dağcılıktır.
- Askeri Turizm: Savaş bölgelerinde yapılan gezilerdir.
- Klimatizm: Dağ ortamındaki temiz hava alma isteğinden çıkmıştır.
- Üvalizm: Meyve ve Sebzelerle yapılan turizm.
- Demiryolu Turizm: Orient Ekspresi veya Transsibirya- Ülkemizde Doğu Ekspresi meşhurdur.
En Çok Turist Ağırlayan Ülkeler
Fransa | 90 |
İspanya | 83 |
ABD | 78 |
Çin | 67 |
İtalya | 64 |
Türkiye | 52 |
Meksika | 44 |
Tayland | 39 |
Almanya | 39 |
İngiltere | 36 |
En çok gelir elde eden ülkeler;
- ABD
- İspanya
- Fransa
- Tayland
- İngiltere
- İtalya
- Japonya
- Avustralya
- Almanya
- Çin
- Hindistan
- Türkiye
En çok ziyaret edilen şehirler;
- Bangkok-Tayland
- Paris
- Londra
- Dubai
- Singapur
- Kuala Lumpur- Malezya
- New York
- İstanbul
- Tokyo
- Antalya