Ekonomik Coğrafya

1. Paul Krugman Uluslararası Ticaret Teorisinde “yeni ekonomik coğrafya” olarak ele almıştır.
2. Üçüncü Dünya ülkeleri kavramını ilk kez kullanan Fransız Alfred Sauvy’dir.
3. Üçüncü dünya ülkeleri ABD- Kanada – Küba hariç, Eski Sosyalist ülkeler, Japonya, İsrail hariç tüm Asya kıtası, Avustralya- Yeni Zelanda hariç diğer ülkeleri kapsar.
4. Willy Brandt ise dünyayı kuzey-güney diye ayırdı. Gelişmiş ülkeler kuzeyde gelişmemiş güneyde.

Kalkınma Kavramları

Kalkınma on yılı olarak bilinen dönem 1960‘lardır. Marshall Planı Japon ve Alman ekonomilerini canlandırdı.

1. Boundeville diye bir herif bazı terimler ortaya koydu
   • Büyüme: Üretilen miktarda artış yaşanması.
   • Kalkınma: Üretim tekniklerinde ve tüketici davranışlarındaki olumlu büyümedir.
   • İlerleme: Toplumdaki gelişmelerdir.
2. Kalkınma ölçütleri bulunur bunlardan en önemlisi BM Kalkınma Programı olan UNDP yayınladığı İnsani Gelişim İndeksi verisidir. Satın alma gücü- Ortalama ömür ve okuryazarlık oranı ile hesaplanır.

BM Kalkınma Programına Göre Kaçınılması Gereken Büyüme Tarzları

1. Acımasız Büyüme: Ekonomi büyürken yalnızca zenginlere yarayan tarzıdır.
2. İşsiz Büyüme: Ekonomi büyür fakat istihdam yaratmaz.
3. Sessiz Büyüme: Ekonomi büyürken demokrasi ve insan hakları uyum sağlayamaz.
4. Köksüz Büyüme: Ekonomi büyürken insanların kültürleri ortadan kalkar.
5. Geleceksiz Büyüme: Ekonomi büyürken kaynakları gelecek nesiller göz ardı edilerek büyür.

Ekonomik Ölçüleri

1. Gayri Safi İçi Hasıla: Bir ülke içinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin tamamı.
2. Gayri Safi Milli Hasıla: Bir ülke içinde yaşayan tüm insanların parasıdır. Yerli ürünler burada hesaplanır fakat yabancı yatırımcının gelirleri dahil edilmez.

Kalkınmanın Gecikmesi

Kalkınmayı geciktiren bazı unsurlar vardır bunlar şunlardır;

1. Batılı güçlere bağımlılık
   • Bu bağımlılık iki şekilde olabilir, ya geçmişten gelen sömürge anlayışından dolayı siyasal ve ekonomik bağımlılık ya da yeni sömürge anlayışı olan neo koloniyal olarak karşımıza çıkar bu anlayışa göre ekonomik ve siyasal kontrol bulunur. Banka borçları etkilidir.
2. Modernleşmede gecikme
3. Nüfus patlaması
4. Refahın eşitsiz dağılımı

Ekonomik Büyüme Aşamaları

1. Gunnar Myrdal adındaki herif şunu savunur, gelişmiş bölgelere yakın ülkeler daha büyük kalkınma görülür bu oran olarak uzaklaştıkça azalır demiştir. İki güç işlemektedir demiştir bunlar şunlardır;
   • Yayılan Etkiler: Hammaddeye ve tarıma talep artmıştır bu nedenle kalkınma önce yüksek kalkınma hızına sahip bölgelerden düşük hıza sahip bölgelere yayılır.
   • Alt Yapı Sağlayan Etki: Zeki ve gelişmiş insanlar daha iyi şartlara sahip bölgelere göç ederler bu göçün sebebi de alt yapıdaki çekiciliktir.

Kalkınma Teorileri

1. Take-off: Bu teoriye göre gelişmekte olan ülkeler bir ekonomik gereklilik tünelinden geçmesi gerekir. Walter Rostow 5 aşama geliştirdi bunlar şu şekilde;
   • Başlangıç aşaması: Geleneksel üretim-tüketim alışkanlıkları mevcuttur. Sanayi öncesi tarımsal topluluklar örnektir.
   • İkinci Aşama: Nüfus artık daha iyi yaşam standartları ister üretimde bir miktar artış yaşanır.
   • Üçüncü Aşama: Bu aşama da take-off aşamasıdır. Geleneksel ekonomiden modern ekonomiye geçiş vardır. Yol ve binalar yapılır.
   • Dördüncü Aşama: Sağlık-eğitim ve refaha yatırım yapılır. olgunluğa doğru yol alma da denir.
   • Beşinci Aşama: Kitlesel tüketim ortaya çıkar.
2. Bağımlılık Teorisi: Üçüncü dünya ülkeler batılı ülkelere bağımlı halde bulunur.

Yabancı Yatırımcılar

1. 1992 GATT Antlaşması ile 79 yasal ölçüt getirilmiş ve de yabancı yatırımcılar serbest hale gelmiştir.
2. ABD-Avrupa ve Japonya yatırımların %80’ine sahiptir. Bu üç yatırım kaynağına BM Triad ismini vermiştir.
3. 100 büyük şirketin (AB-60, ABD-22, Japon-8)
4. Triad ülkeleri 3 eğilim göstermekte bunlar şunlardır;
   • 1. Yoksul ülkelerdeki yatırımlarını azaltmaktadırlar.
   • 2. Seçici olmaktadırlar her ülkeye yatırım yapmazlar.
   • 3. Küme halinde bölgeleri bulunur mesela Japonya daha çok Asya’da Avrupa daha çok Avrupa kıtasında ABD daha çok Güney Amerika kıtasında Suudi Arabistan da yatırım yapar.

Küresel Köy ve Şehir

1. Marshall McLuhan iletişim araçlarını ve medyayı dünyayı bir küresel köy’e dönüştürmeyi savunmuştur.
2. Küresel Şehir: Londra, New York Tokyo adlı eseriyle Saskia Sassen ün kazandı.

Ekonomik Faaliyetler

1. Birincil Ekonomik Faaliyetler: Temelinde doğal ortamda toplanan ürünler yer alır. Ormancılık, toplayıcılık, balıkcılık, madencilik vs yer alır.
2. İkincil Ekonomik Faaliyetler: Toplanan hammadde ürünlerin işlenilmesiyle ortaya çıkan türdür. Sanayi, İnşaat, Enerji üretimi gelir.
3. Üçüncül Ekonomik Faaliyetler: Hizmet sektörü bu alanda yer alır. Eğitim, sağlık, ulaşım, turizm, bankacılık, pazarlama, güvenlik vs.
4. Dördüncü Ekonomik Faaliyetler: Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan mesleklerdir. Bilgi Toplama, Bilgiyi işleme, Reklam yayıncılığı, grafik tasarımı vs.
5. Beşinci Ekonomik Faaliyetler: Karar verme pozisyonunda olan mesleklerdir. Üst düzey yöneticiler bu alandadır.